W naturę człowieka wpisana jest jego twórczość, kreatywność i nieszablonowość procesu myślenia. Jest to jedna z najcenniejszych cech istoty ludzkiej, którą powinniśmy pielęgnować, rozwijać i intensyfikować. W czasach pandemii kreatywność potrzebna jest by spojrzeć na życie od lepszej strony. To ona pobudza apetyt na życie, dodaje energii i odpędza depresję. Sprzyja zdrowiu i dobremu samopoczuciu umożliwiając dorosłym i dzieciom zachować psychiczną równowagę. Umysł zaangażowany i doświadczający zachwytu własną sprawczością przy rozwiązywaniu nietypowych problemów nie ma czasu na bezradność.
Efektem twórczości jest wzbogacenie sposobów życia człowieka, poznania rzeczywistości oraz poszerzenie świata kultury. 1 Ma ona pozytywny wydźwięk, a uczestnictwo w twórczych zajęciach będzie przynosić opłacalne, korzystne skutki takie jak m.in. kształtowanie otwartości, aktywności, kreatywności i zaangażowania. Poza wszystkim twórczość pozwala zachować młodość i dziecięcą ciekawość.
Dlaczego szkoła nie rozwinie twórczości dziecka
W procesie rozwoju dziecka najistotniejszym środowiskiem wpływającym na kształtowanie osobowości jest dom, zaraz po nim szkoła. Szkoła jest środowiskiem, które w sposób integralny sprzyja kategoryzowaniu, selekcjonowaniu, porównywaniu i ocenianiu. Proces oceniania sprowadzony jedynie do wystawiania not szkolnych, nieuwzględniający indywidualnych predyspozycji, warunków i postaw uczniów i uczennic, niejednokrotnie może być powodem ograniczenia i tłumienia twórczości.
Słynny polski powieściopisarz Witold Gombrowicz już w 1937 roku w powieści „Ferdydurke” zobrazował szkołę jako instytucję wtłaczającą swoim wychowankom utarte schematy, hamującą reformatorskie postrzeganie świata i niestereotypowe poglądy. Horrendalnym faktem jest, że pomimo przeprowadzenia licznych reform, obraz wielu szkół wciąż pozostawia wiele do życzenia w sferze rozwoju kreatywności. Wizerunek obecnych szkół kreowany jest w sposób przemyślany. Grono pedagogiczne dokonuje wszelkich starań, aby stwarzać pozory środowiska idealnego, przyjaznego zarówno dzieciom, jak i rodzicom, wspomagającego poszerzanie i realizowanie zainteresowań.
Niestety, ilość placówek oferujących ciekawe, niesztampowe zajęcia pozalekcyjne jest uboga, a obowiązkowe zajęcia dydaktyczne przeprowadzane są w sposób bezbarwny, jednostajny, prozaiczny. Zapominanie, lub celowe unikanie przeprowadzania zajęć twórczych jest niezwykle przykrym zjawiskiem. Nauczyciele wolą wybrać prostszą, niewymagającą intensywnych przygotowań formę lekcji, która zostanie zapamiętana przez nieliczne jednostki. Zrozumiałym jest chęć zminimalizowania wysiłku związanego z pracą, jednak zwłaszcza w przypadku pedagogów priorytetem powinny być możliwie jak najlepsze efekty pracy.
Pozytywne rezultaty uczestnictwa w zajęciach twórczych niejednokrotnie stawiane są na niższym szczeblu, a nauczyciele za swój obowiązek uznają jedynie przekazanie obowiązujących w podstawie programowej treści kształcenia w wyznaczonym do tego terminie. Zajęcia twórcze kształtują otwartość i kreatywność, powinny być więc szkolną codziennością w życiu człowieka. Niefortunnie jednak stanowią one rzadki element w procesie edukacji szkolnej.
Sensoplastyka modną metodą stymulacji twórczości
Udział w zajęciach twórczych jest niezwykle istotny zwłaszcza we wczesnych etapach rozwoju człowieka. Wielozmysłowa stymulacja rozwijającego się w pierwszych latach życia mózgu, intensywnie wspomaga tworzenie powiązań między neuronami. A jak udowodniono, im więcej takich połączeń wytworzy się w dzieciństwie, tym sprawniej, szybciej i bardziej wydajnie będziemy myśleć w późniejszych latach naszego życia.
Ośrodki w mózgu odpowiedzialne za mowę są usytuowane bardzo blisko ośrodków odpowiadających za motorykę małą – pracą dłoni wpływamy na rozwój mowy. Należy pamiętać, że dziecko poznaje otaczający świat poprzez zmysły. Im częściej będziemy umożliwiać mu stymulowanie zmysłów, na przykład poprzez udział w typu sensoplastyka, tym lepsze efekty będziemy mogli zaobserwować w rozwoju dziecka na wszelkich płaszczyznach.
Sensoplastyka to sposób na poznawanie otaczającego świata poprzez połączenie silnych doznań dotykowych, wzrokowych, smakowych i słuchowych, które rozwijają kreatywność, twórcze myślenie oraz swobodę działania. Rodzice łatwo zorganizują swoim dzieciom w domu takie kolorowe i pachnące zajęcia z wykorzystaniem produktów spożywczych i przedmiotów codziennego użytku.
Bycie kreatywnym we własnym domu
Zajęcia twórcze dla dorosłych to nie tylko aktywność zawodowa czy wprost artystyczna. Kreatywność w domu to często mniej bierna forma spędzania wolnego czasu. Proste domowe zajęcia typu majsterkowanie, szycie, robienie na drutach, rękodzieło artystyczne, domowe wypieki czy metamorfozy wnętrz, oferują nie tylko odprężenie i rozładowanie napięcia, których brakuje niejednemu zapracowanemu i spieszącemu się człowiekowi, ale i satysfakcję z kreatywnego działania. Takie twórcze zajęcia uczą podczas ich wykonywania nieszablonowego myślenia i rozwiązywania problemów. Dzięki tej formie spędzania wolnego czasu np. rodzice mają szansę kreatywnie i pożytecznie spędzić czas z pociechami, zacieśniać relacje i po prostu dobrze się bawić.
Twórcze lekcje w szkole – inspiracją także dla rodziców
Działania twórcze powinny być integralną częścią codziennych zajęć szkolnych. Lekcja przeprowadzona w sposób kreatywny, nietuzinkowy zostanie lepiej zapamiętana przez uczniów, a treści przekazywane przez nauczyciela zostaną przyswojone w sposób łatwiejszy i ciekawszy. Zwłaszcza w obecnych czasach, gdy w szkołach wprowadzona została edukacja zdalna, nauczyciele powinni zwracać szczególną uwagę na formę prowadzonych zajęć. Dając szansę dzieciom na przyswojenie materiału poprzez oddziaływanie wszystkich zmysłów możemy oczekiwać trwalszych efektów nauczania. Wychowankowie aktywniej i chętniej będą uczestniczyć w lekcjach, odkrywając ukryte talenty, poszerzając horyzonty własnych działalności, rozwijając wyobraźnię.
Nauczyciele i nauczycielki mogą w sieci znaleźć wiele webinariów jak prowadzić ciekawe zajęcia lekcyjne i różne aktywności online. Pokazujemy tu dwa przykłady organizacji zajęć twórczych, z którymi zapoznać mogą się też opiekunowie – rodzice i dziadkowie, bo to świetne źródło inspiracji i rozwoju w pełnionych przez nich rolach. Jednym z nich jest przegląd ośmiu darmowych narzędzi internetowych (podobał nam się motywator – elektroniczne koło fortuny wskazujące dziecko do odpowiedzi z „nagrodami” typu fanfary, budzik, konfetti) https://www.youtube.com/watch?v=fl7l2TM_rtU Pomysły na ciekawe i kreatywne zajęcia w postaci ponad 300 gotowych scenariuszy oferuje m.in. serwis https://www.scenariuszelekcji.edu.pl Jest to jeden z dwóch programów edukacyjnych Fundacji Uniwersytet Dzieci, który wspiera twórczą edukację dzieci ze szkół podstawowych, a materiały opracowuje we współpracy z naukowcami.
Dziecko wszechstronnie rozwinięte cechować powinno myślenie twórcze i postawa twórcza. Celem wychowania jest zatem homo creator, człowiek, który potrafi wyjść w swym myśleniu i przeżywaniu poza schematy i ślepe naśladownictwo (A. Brudnicka, Kształtowanie postaw twórczych w procesie dydaktyczno-wychowawczym // Język Polski w Szkole dla klas IV-VIII – 1987/88, z. 1, s. 14)
Twórczość więc jest znaczącą cechą w życiu człowieka. Rozwijanie jej powinno być elementem życia codziennego. Pedagodzy i rodzice powinni zwracać uwagę jak wiele korzyści wynika z uczestnictwa w zajęciach twórczości i umożliwiać dzieciom jak najczęstszy udział w kreatywnych lekcjach.
Każdy człowiek zasługuje też na chwilę wytchnienia. Osoby zapracowane, przemęczone, żyjące w ciągłym pośpiechu mogą odnaleźć w zajęciach twórczości niezastąpiony sposób na odreagowanie codziennego stresu.
Jeśli lubisz psychozabawy, sprawdź na ile jesteś kreatywna Test: Sprawdź czy jestes kreatywny/a. Czy jesteś twórczy? (minds.pl) Nam wyszło, że kreacja to nasz żywioł😊
1 W. Szewczuk., Słownik psychologiczny, Warszawa, 1985, s. 327
