Urząd Miejski w Cieszynie zorganizował jesienią 2020 r. konsultacje społeczne dotyczące planu zagospodarowania przestrzennego śródmieścia. Wyjątkowo interesujący przebieg miała ich część realizowana metodą „Charette”. Stowarzyszenie KKK chce dodać swoją kobiecą perspektywę w trosce o rolę i miejsce zieleni w przestrzeni miejskiej. W dwóch listopadowych sesjach online (każda po 3,5 godziny) wzięło udział łącznie prawie 100 osób. Dyskusję nad tym w jaki sposób miejscowy plan wpłynie rozwój śródmieścia moderowała pracownia „Mycielski Architecture & Urbanism – MAU”, która opiera zasady swojej pracy o tzw. zrównoważoną urbanistykę.

Miasto według mieszkanek i mieszkańców

„Charette” to sposób pracy z zaangażowanymi interesariuszami i interesariuszkami, który ma na celu wypracowanie i przedstawienie wspólnej wizji miasta. W warsztatach uczestniczyły przedstawicielki i przedstawiciele Urzędu Miejskiego, organizacji pozarządowych, mieszkanki i mieszkańcy miasta. Sesje warsztatowe oparte były na prezentacjach przygotowanych przez pracownię MAU. Wizualizowały one m.in. propozycje: budowy/przebudowy budynków, ulic, placów, organizacji na tym terenie komunikacji pieszej, rowerowej, samochodowej i transportu miejskiego, usytuowania parkingów, powstania nowych terenów zieleni i urządzania istniejących, lokalizacji imprez masowych oraz ochrony zabytkowych obszarów i budynków.

Trzeba przyznać, że metoda „Charette” i znakomita praca pracowni MAU przyniosły intensywne zaangażowanie osób zainteresowanych projektowaniem zmian w obszarze śródmieścia. Wynikiem tych prac (online) w podzespołach, uzgodnień i wspólnej dyskusji było wypracowanie spójnej koncepcji zagospodarowania terenu, uwzględniającej zgłoszone i zanotowane liczne postulaty, także nasze. Dzięki takiej formule, osoby uczestniczące miały poczucie realnego wkładu w ostateczną wizję planu zagospodarowania przestrzennego śródmieścia (dostęp do nagrań video z sesji n 1  i sesji nr 2 jest na kanale You Tube).

Rozmowa o zieleni w mieście z perspektywy kobiet

Warsztaty „Charette” rozbudziły w nas potrzebę rozmowy na temat roli zieleni w przestrzeni miejskiej. Zaprosiłyśmy więc do rozmowy Jarka Brzeżyckiego, miejskiego aktywistę, zaangażowanego szczególnie w ochronę drzew przed wycinką przy torach kolejowych PKP. Rozmowa nawiązywała do opracowanych podczas warsztatów postulatów, ale naszą intencją było spojrzenie na zieleń w mieście z perspektywy kobiet i obszar całego miasta, a nie tylko centrum.

Na naszym portalu cieszynskienaobcasach.pl udostępniamy nagranie video jako część naszej rozmowy na ten temat – 25.minutowy zapis rozmowy z Jarkiem ilustruje część stawianych przez nas pytań o stopień i głębokość zaangażowania obywatelskiego oraz rolę urzędniczek i urzędników samorządowych w kreowaniu tzw. polityki zieleni, włączenia jej w strategię rozwoju miasta (nie tylko centrum) i ochrony zdrowia mieszkanek i mieszkańców.

Kobiety pytają o miasto – Nasze propozycje dla władz miasta Cieszyna dotyczące tanich i ekologicznych rozwiązań ogólnodostępnej zieleni
  1. Warto wprowadzać w miejsce trawników łąki kwietne w lokalizacjach, którym można nadać nowy charakter i je zrewitalizować. Są one tańszym i bardziej ekologicznym rozwiązaniem od trawników w mieście. Świetnym miejscem dla ich założenia jest w m.in. część Parku Pokoju od strony pomnika Szersznika, Cieślarówka, czy Amfiteatr.
  2. Parklet miejski-miejsce odpoczynkuMiastu potrzebne są parklety – tanie drewniane konstrukcje do siedzenia w otoczeniu mobilnej zieleni. Ustawia się je w ścisłej zabudowie ulicznej podnosząc w ten sposób jej atrakcyjność Parklet jest zawsze publiczny, bezpłatny. Zachęca do pieszego poruszania się po mieście, dodaje atrakcyjności ulicom i sprzyja właścicielom sklepików. Odpoczywający na ławkach przed obiektami handlowymi ludzie mają okazję uważniej przyjrzeć witrynom i ofercie handlowej. W Cieszynie dobre miejsca dla parkletów to np. ul. Michejdy, Al. Łyska, Rynek czy okolice przed budynkiem Starostwa Powiatowego na ul. Bobreckiej.
  3. Rozpłytowywanie jest prostą i tanią alternatywą dla ulic pozbawionych zieleni (np. ul. Wyższa Brama). Rozwiązaniem może być wprowadzanie go na chodnikach posiadających odpowiednią szerokość min. 1,8m dla zapewnienia komfortu poruszania się przechodniów. Ograniczeniem dla rozpłytowywania może być stan zawilgocenia fundamentów przyległych budynków.
  4. Mówimy NIE wycince drzew w mieście (zwłaszcza starodrzewia) bez społecznych konsultacji i szeroko dostępnej informacji w publicznych mediach.
  5. W Cieszynie powinna zostać opracowana długofalowa strategia dla zieleni miejskiej i zatrudniony architekt/architektka zieleni nadzorujący kompleksową realizację polityki zieleni jako elementu strategii rozwoju miasta.
  6. usuwanie płyt chodnikowych i sadzenie zieleniPodstawą do prowadzenia polityki zieleni powinno być oszacowanie (np. na podstawie danych i obrazów satelitarnych) zielonej powierzchni miasta i oszacowanie, ile powierzchni miasta jest w pokryte zielenią: drzewami, trawą, ile procent powierzchni stanowi woda oraz ile m2 terenów zielonych przypada na jednego mieszkańca.
  7. Warunkiem dostępności do zieleni np. na bulwarach i w miejskich parkach powinny być inteligentne toalety publiczne i/lub przeprowadzenie przez miasto akcji nieodpłatnego udostępniania toalet przez przedsiębiorców w punktach handlowych w zamian za miesięczną rekompensatę od czynszu (to dobra praktyka w wielu państwach). Wydzielenie w mieście toalet publicznych w centrum miasta powinno być uregulowane i skonsultowane z mieszkańcami.
Kobiety pytają o miasto – Nasze propozycje w sprawie: miejska zieleń użytkowa a pies jako mieszkaniec miasta
  1. Konieczne jest ustawienie kubłów na psie odchody w całym mieście – na osiedlach, w śródmieściu, na szlakach komunikacyjnych.
  2. Należy też zorganizować – wydzielić i oznaczyć “Toalety dla psów”, czyli miejsca do załatwiania psich potrzeb fizjologicznych.
  3. Konieczne jest opracowanie i egzekwowanie skutecznych przepisów regulujących sprzątanie po psich odchodach.
  4. Potrzeba wydzielenia w mieście miejsc z przeznaczeniem dla zwierząt (nie tylko rzeczonych „toalet”).
Kobiety pytają o miasto – Nasze propozycje w sprawie estetyzującej funkcji zieleni w obiektach handlowych i w budynkach mieszkalnych
  1. Należy włączyć mieszkańców w ukwiecanie okien i balkonów sadzonkami przekazywanymi nieodpłatnie przez Miejski Zarząd Dróg w Cieszynie, tak  jak to miało miejsce w latach 70. i 80. np. na Głębokiej.

  2. Przed witrynami sklepów na Głębokiej mogłyby być wystawiane rośliny zielone/kwiaty doniczkowe dostarczane nieodpłatnie przez miasto np. bardzo odpornym drzewem jest jabłoń rajska.
  3. Zachętą do ukwiecania/ozdabiania wejść do swoich lokali dla właścicieli sklepów na ul. Głębokiej może być np.  obniżka czynszu.
  4. W dostosowaniu stylu reklamy, szyldu lub wizytówki sklepów w zabytkowym centrum miasta, nawiązującego do tradycji, handlowców powinno wspomóc miasto. Np. w Krakowie powstała przydatna dla nich publikacja, z którą mogą się zapoznać elektronicznie pt. Szyldy w Nowej Hucie. Przewodnik dobrych praktyk.
Miasto według mieszkańców i mieszkanek powstało naprawdę

Ciekawym przykładem praktycznego zastosowania metody „Charette” do planowania całkiem nowego miasta jest miejscowość Tornagrain w Wielkiej Brytanii. Powstaje ono etapami jako przykład zrównoważonego miasta, które opiera się na architektonicznych i planistycznych tradycjach Szkocji i Highlands. Tornagrain ma stać się wzorowym miastem XXI wieku, tętniącym życiem i odnoszącej sukces społeczności. Można zobaczyć je w Internecie.

Kobiety pytają o miasto – przykłady wzbogacenia zielenią witryn i przestrzeni miejskiej, które mogą stanowić inspirację do wprowadzenia podobnych rozwiązań w śródmieściu np. na ul. Głębokiej w Cieszynie

Przestrzeń ulicy może być wzbogacona przez wprowadzenie zieleni w postaci donic z kwiatami i drzewkami odpornymi na warunki atmosferyczne (np. rajska jabłoń). Zieleń dekoracyjna może być umiejscowiona na parapetach lokali handlowych, na schodkach lub we wnęce murów. Mogą być też donice wiszące. Przy lokalizacji donic na chodniku należy zachować ostrożność – muszą być one usytuowane tak, by nie przeszkadzały w ruchu pieszych, a w szczególności nie utrudniały poruszania się osobom niewidzącym, posługującym się laską (osoby te poruszają się w odniesieniu do murów budynków i każdy element postawiony przy elewacji jak np. donica czy tzw. potykacz jest sporą przeszkodą). Dlatego donice powinny być umieszczane np. na schodkach prowadzących do sklepów lub tuż obok nich. Pięknym uzupełnieniem witryn mogą być stylizowane markizy, miła osłona przed letnimi upałami.

ukwiecona wystawa sklepowa

W artykule prezentujemy przykłady zielonych witryn z innych miast, ale mamy też lokalny przykład przy ul. Zamkowej 5 w Cieszynie.

Kobiety pytają o miasto – Kalendarz spotkań w 2021 roku dla wszystkich mieszkanek i mieszkańców Cieszyna.
Miejsce: Wzgórze Zamkowe – Dziedziniec, godz. 17.00.
Terminy: czerwiec, wrzesień, październik – dokładne daty spotkań będą podane na naszym klubowym profilu na Facebook.

 

Cykl “Kobiety pytają o miasto” realizowany jest w ramach zadania sfinansowanego przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ze środków Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030