Cieszyn 2030 – pytamy o priorytety w nowej strategii rozwoju miasta

Najważniejszym dokumentem decydującym o przyszłości naszego miasta ma być „Strategia Rozwoju Miasta na lata 2021-2030”. Za cztery miesiące koniec roku 2021, a dokumentu od roku „jak nie ma, tak nie ma”, słyszę w ulicznej rozmowie aktywnych obywatelek. Władze wielu miast już w ubiegłym roku realizowały cykle spotkań z mieszkańcami ws. proponowanych założeń. Strategię Warszawa#2030 zatwierdzono w 2018 roku! Czasu brakuje, a przecież częścią poprzedzającą tworzenie strategii są jeszcze badania i raporty identyfikujące warunki rozwoju miasta.

Miasto to ludzie, a nie puste ulice

Embed from Getty ImagesDyskusje z mieszkankami_ńcami o wizji rozwoju mają rzeczywiste znaczenie dla planowania przestrzennego poszczególnych osiedli czy dzielnic i dla partycypacji w rządzeniu miastem. Warto przypomnieć, że konsultacje z mieszkańcami to nie tylko głosowanie w sprawie zmiany nazw ulic czy wniosków do budżetu obywatelskiego. Konsultacje powinny być elementem opracowanej przez władze samorządowe polityki komunikacyjnej miasta. Jej zadaniem jest zapewnienie pełnego dostępu do informacji będących przedmiotem konsultacji, wysłuchanie pytań i przekazanie wyczerpujących odpowiedzi w czasie ich trwania. Tymczasem konsultacji i dyskusji wokół priorytetów rozwoju miasta ciągle brak.

Priorytet pierwszy — jakość życia w mieście

Embed from Getty Images
Jednym ze wskaźników poziomu zadowolenia mieszkanek_ńców z jakości życia w mieście jest struktura i skala zmian demograficznych. W Cieszynie liczba mieszkanek_ów systematycznie spada – z blisko 35 tysięcy w 2007 roku do 32 tysięcy w 2020 roku. Pytanie, czy nowa strategia rozwoju miasta zakłada wprowadzanie mechanizmów przyciągania nowych osób do miasta, ale i hamujących odpływ z niego.

Są miasta, w których powołuje się samodzielne referaty ds. jakości życia (vide Łódź), a stanowisko włodarza miasta może nosić miano „wiceprezydent ds. jakości życia” (vide Gdynia). Do ich kompetencji zalicza się opracowanie i wdrażanie rozwiązań ukierunkowanych na utrzymanie wysokiego poziomu jakości życia. Ich skuteczność uzależnia się m.in. od funkcjonowania edukacji, zdrowia, stymulatorów czasu wolnego czy aktywnej mobilności. Badania wskazują, że opinie mieszkanek_ńców na temat poziomu jakości życia w ich mieście ściśle korelują z oceną działalności władz samorządowych.

Priorytet drugi – co-created city, czyli miasto współtworzone

Embed from Getty ImagesInnowacyjnie myślący samorządowcy mają za zadanie stworzyć narzędzia, które umożliwią mieszkankom_ńcom realizację ich pomysłów. W naszym mieście nigdy nie było i nadal nie ma zapowiadanego od lat centrum organizacji pozarządowych. A przecież NGO-sy, czyli zorganizowane społeczności, są zwykle w każdym mieście motorem zmian. To one powinny decydować wspólnie o losie miasta, aktywnie uczestnicząc w zaplanowanych zmianach.

W idei współtworzonego miasta zawiera się też dyskusja o bezpiecznym dostępie do energii, wody, żywności i opieki zdrowotnej (COVID!) oraz opracowanie na podstawie analiz predyktorów ekonomicznego, społecznego i ekologicznego rozwoju.

Priorytet trzeci — dobra przestrzeń publiczna

Strategia rozwoju miasta powinna uwzględniać funkcjonalno-przestrzenne zróżnicowanie miejsc publicznych tak, aby bez względu na wiek, stopień sprawności i zamożności każdy mógł znaleźć dla siebie coś odpowiedniego dla życia i rozwoju. Plany zagospodarowania przestrzennego muszą uwzględniać nie tylko śródmieście, ale także potrzeby i możliwości użytkowniczek_ów odległych od centrum osiedli/dzielnic. Upowszechnia się w strategiach idea miasta 15-minutowego i działania na rzecz odzyskiwania przestrzeni miejskiej na potrzeby mieszkańców.

Taka idea zakłada, że każda osoba, bez względu na wiek, poziom sprawności i zamożności ma mieć możliwość dotarcia do niezbędnych dla niej do życia usług, towarów, środków komunikacji miejskiej i pozamiejskiej w czasie 15-minutowego spaceru. W praktyce oznacza to, że w odległości maksimum 1 kilometra od jej miejsca zamieszkania powinny znajdować się sklepy, szkoły/placówki opiekuńcze, przychodnia, miejsca rozrywki dla dorosłych i dzieci. Ta koncepcja wyznacza całkowicie różne od dotychczas stosowanych priorytety. Dotychczas to w centrum miasta sytuowano biura, urzędy, centra kultury, sklepy i galerie handlowe, na obrzeżach osiedla mieszkalne, a na krańcach miasta fabryki i zakłady przemysłowe.

Kobiety pytają o miasto

Embed from Getty ImagesPodczas naszych spotkań z cyklu „Kobiety pytają o miasto” oraz w naszych publikacjach wskazywałyśmy potrzebę uspójnienia założeń dotyczących przestrzeni miejskiej – chodziło m.in. o włączenie do polityk miejskich polityki zieleni i powołanie architekta miejskiego Opisałyśmy nasze propozycje dla władz miasta Cieszyna dotyczące tanich i ekologicznych rozwiązań ogólnodostępnej zieleni, wypowiedziałyśmy się nawet w sprawie psów i ich potrzeb jako mieszkańców miasta.

Przedstawiłyśmy propozycje rozwiązań w sprawie estetyzującej funkcji zieleni w obiektach handlowych i w budynkach mieszkalnych w reakcji na powszechną krytykę rewitalizacji pustynnej ul. Głębokiej i Rynku. Ostatnio zwracałyśmy uwagę na brak dostępu w przestrzeniach miejskich do publicznych toalet.

Przypominamy, że projektowanie przyszłości naszego miasta nie może się odbywać jedynie na podstawie urzędniczego zespołu pracującego w cieszyńskim ratuszu. Uwzględnienie wyzwań dla „Cieszyna jutra” w strategii rozwoju miasta do 2030 roku będzie demokratyczne, jeśli uwzględnieni głos wszystkich – mieszkańców, organizacji pozarządowych, a przede wszystkim perspektywę kobiet jako najszerszej grupy społecznej. Udział kobiet w cieszyńskiej Radzie Miejskiej, który wynosi 33%, co oznacza, że kobiety nadal nie mają w  mieście proporcjonalnej reprezentacji.