Brzydotę wielu wstydliwych miejsc w przestrzeni publicznej Cieszyna ukrył śnieg. Warto jednak pamiętać, że zima taka jak teraz – z bielutkim puchem, miłym mrozem I rześkim powietrzem – skończy się za 54 dni. Pod rozwagę władzom Cieszyna poddaję szereg dobrych praktyk, które są tanie, atrakcyjne wizualnie, aktywizujące mieszkanki_ców I dlatego powinny przynieść zmiany w zaniedbanym i martwym otoczeniu miasta już od wiosny.
Na wystawie pn. Design w przestrzeni publicznej w Zamku Cieszyn* (czynnej do 27.02.2022 r.) zobaczymy przykład wielkiego projektu The Laneway Project , który zmienił wygląd setek bocznych, zaniedbanych uliczek w pełne życia alternatywne otwarte przestrzenie publiczne.
Zmiana estetyki i użyteczności przynosi korzyści społeczne i ekonomiczne. Za zmianą przestrzeni publicznej stoi administracja publiczna (wytyczne i finansowanie) oraz organizacje pozarządowe non-profit i nieformalne grupy mieszkanek_ców (są odpowiedzialni za utworzenie komitetu, uzyskanie wsparcia od sąsiadów, często za sprzątanie i monitorowanie alejki/uliczki). Efektem współpracy jest zmiana nieatrakcyjnych miejsc w urocze, zielone zakątki, zachęcające do kontaktów towarzyskich, świętowania i zakupów miejscowego rękodzieła.
Tym, co definiuje charakter miasta, jest jego przestrzeń publiczna, a nie prywatna – Dyrektor wykonawczy UN-HABITAT Joan Clos i Matheu (Placemaking and the Future of Cities, Project for Public Spaces, 2012; s.1)
Metamorfoza, którą ilustrują zdjęcia z Montrealu, Vancouver, Baltimore i Chicago **, nie jest kosztowna, a na dodatek łatwa do przeprowadzenia, bo polega na sadzeniu roślinności, czy też zaadoptowaniu istniejących kwietników, instalacji oświetlenia, siedzeń, ulepszeniu nawierzchni, wsparcia powstawania małych barów, a także sezonowych galerii sztuki na świeżym powietrzu. Projekty zmiany zaniedbanych uliczek były możliwe również dzięki zaangażowaniu właścicieli nieruchomości I najemców.
Efektem odnowienia brzydkich, brudnych i nieuczęszczanych przestrzeni publicznych są: ich zwiększone bezpieczeństwo, czystość, zaangażowanie władz miasta, grup aktywistek_ów i poczucie wspólnoty.
*Kuratorką wystawy i projektów graficznych jest Anna Kaleta. Aranżację wystawy przygotowało Studio Item, a ilustrację do plakatów przygotowała Alicja Jakimów.
**Zdjęcia zostały wykonane przez mnie (Roma Rojowska): Uliczka w Toronto i projekt jej zmiany jest fotografią planszy z wystawy w Zamku, pozostałe są zrzutami z ekranu, a zdjęcie szkaradnie zaniedbanej od dziesiątków lat uliczki Kluckiego w Cieszynie wykonałam dzisiaj tj. w dniu 23.01.2022 r.
