Zimowe miasta (Winter Cities) to idea skierowana początkowo do społeczności miast północy. Polegała ona na takim projektowaniu infrastruktury miejskiej (miejsca wypoczynku, rekreacji, transportu, budynków, lokali gastronomicznych czynnych na zewnątrz przez cały rok i in.), by była ona dostępna przez cały rok. Takie miasto zachęca ludzi do przebywania na świeżym powietrzu nawet w chłodne, czy mroźne dni – od listopada do końca marca. Odpowiedź na pytanie o dobrze zaprojektowane miasto w sezonie zimowym daje fenomenalnie przygotowana wystawa przez Zamek Cieszyn pn. Design w przestrzeni publicznej. Nasza zima zła? Jest czynna do 27 lutego. Znajdziemy tam kopalnię ekonomicznych, kreatywnych rozwiązań, gotowych do skopiowania w Cieszynie.
Coraz więcej miast wprowadza strategie, w których zima, śnieg, także czas, gdy jest chłodno, buro i ponuro, traktowane są jako atut. Fakt, że miejska infrastruktura i lokalne przedsiębiorstwa mogłyby tak samo intensywnie funkcjonować w przestrzeni publicznej zimą, jak i latem, poprawia sytuację ekonomiczną miast. Na wystawie w Sali Wystawowej Oranżerii Zamku Cieszyn przeczytamy i zobaczymy, w jaki sposób aktualnie realizowane są takie założenia, dające dowód zadbania o potrzeby mieszkańców w sezonie zimowym. Dobre praktyki zobaczymy na przykładzie miast takich jak: Edmonton (Kanada), Gällivare (Szwecja), Calgary (Kanada), Rjukan (Norwegia), Seul (Korea Południowa), Quebec (Kanada), Winnipeg (Kanada), Wintermission (Stany Zjednoczone), Toronto (Kanada), Kiruna (Szwecja).
Wszystkie powyżej wymienione miasta łączy jedno podstawowe założenie – sezon zimowy to nie czas zamknięcia nas w mieszkaniach, to czas przebywania w otwartej przestrzeni miejskiej, na powietrzu, która ma służyć podtrzymywaniu kontaktów towarzyskich, a miastu przynosić korzyści ekonomiczne.
Te zimowe strategie powstawały zawsze we współpracy z wolontariuszami, którzy konsultowali je z mieszkańcami, różnymi grupami i organizacjami pozarządowymi. Wdrożone założenia nie są kosztowne, bo zakładają wykorzystanie istniejących zasobów poprzez nałożenie „zimowej soczewki” na inicjatywy miejskie. Zebrane w Edmonton doświadczenia zebrano w przewodniku o sposobach projektowania przestrzeni publicznej, która służy mieszkańcom w okresie zimowym (Winter Design Guidelines. Transforming Edmonton into a Great Winter City).
Rozwiązania zastosowane już w „zimowych miastach” są dostępne, niekosztowne i kreatywne – dajemy je pod rozwagę i dyskusję naszym władzom samorządowym. Jednak aby dowiedzieć się jak urozmaicić i uatrakcyjnić przestrzeń miejską, należy najpierw odpowiedzieć na pytania:
- Czego w Cieszynie zimową porą nie ma?
- Dlaczego ulice, place, parki są puste po zmroku?
- Dlaczego ludzie korzystają z przestrzeni na świeżym powietrzu tylko w ciągu dnia i zazwyczaj tylko w weekendy?
My, mieszkanki Cieszyna, żywo zainteresowane jego przestrzenią, chciałybyśmy poznać odpowiedź na takie pytania, jak m.in.:
- Gdzie i w jaki sposób w otwartej przestrzeni Cieszyna można spędzić czas – rodzinnie, z gośćmi, przyjaciółmi, turystycznie?
- Jakie miejsca przygotowało dla nas miasto Cieszyn na długi szary, zimny okres od listopada do końca marca?
- Jaką ofertą władze zachęcają nas do aktywności na świeżym powietrzu poprawiając nasz komfort w czasie zimowej pogody?
- Jakie wytyczne dotyczące zachęcania mieszkańców do aktywności w otwartej przestrzenie nawet w mroźne dni zostały sformułowane i wpisane w miejską politykę planowania przestrzennego? À rebours – dotyczy to również letniej, upalnej pory roku!
- Kiedy zostanie poddany pod konsultacje społeczne projekt planowania przestrzennego miasta i jego rozwoju do 2030 roku? Kto nad nim w urzędzie miejskim Cieszyna pracuje? Chodzi nie tylko o konsultacje społeczne związane z ustawowymi planami miejscowymi/studiami uwarunkowań i kierunkami zagospodarowania przestrzennego, ale także o dyskusję obywatelską w kwestiach pozaustawowych, dotyczących innych działań przestrzennych m.in. modernizacji przestrzeni publicznych.
- Ile razy w ciągu obecnej kadencji komisje i sesje rady miejskiej były poświęcone na partycypacyjne planowanie i zaangażowanie mieszkańców w tworzenie przestrzeni, która ma podnosić jakość naszego życia – zdrowia, samopoczucia, relacji z innymi ludźmi?
- Ile razy radni i władze miasta włączali w debatowanie na ten temat Zamek Cieszyn?
Tę właśnie część w/w pytań zaproponujemy podczas najbliższego posiedzenia Komisji Spraw Społecznych Rady Miejskiej Cieszyna, które odbędzie się 24 stycznia o godzinie 15.00 (informacji na stronie internetowej miasta nie ma). Żeby mieć o czym rozmawiać, rekomenduję wszystkim wystawę w Zamku Cieszyn.
Nie mogę powstrzymać się od uwagi, że inspiracji na tego typu eventach, włączając w to cudowne Urodziny Zamku, nie szukali nigdy nasi radni ani władze miasta (bywali nielicznie tylko na otwarciach), a przecież płacimy z budżetu miasta ca połowę kwoty na utrzymanie tego śląskiego centrum designu. Obecność radnych i władz powinna być tam obowiązkowa, jeśli mamy oczekiwać kreatywności w tworzeniu strategii rozwoju naszego town, biorąc pod uwagę odpływ mieszkańców, starzenie się społeczeństwa i niemijającą pandemię.
Wszystkie zdjęcia, oprócz wyróżniającego, zrobiłam podczas zwiedzania wystawy w Zamku.
