Urząd Miejski w Cieszynie zorganizował niedawno konsultacje społeczne dotyczące planu zagospodarowania przestrzennego śródmieścia. Wyjątkowo interesujący przebieg miała ich część realizowana metodą „Charette”. Stowarzyszenie KKK chce dodać swoją kobiecą perspektywę w trosce o rolę i miejsce zieleni w przestrzeni miejskiej. Udostępniamy nagranie jako część naszej rozmowy z miejskim aktywistą Jarkiem Brzeżyckim.
„Charette” to sposób pracy z zaangażowanymi interesariuszami i interesariuszkami, który ma na celu wypracowanie i przedstawienie wspólnej wizji miasta. W dwóch listopadowych sesjach online (każda po 3,5 godziny) wzięło udział łącznie prawie 100 osób. Dyskusję nad tym w jaki sposób miejscowy plan wpłynie rozwój śródmieścia moderowała pracownia „Mycielski Architecture & Urbanism – MAU”, która opiera zasady swojej pracy o tzw. zrównoważoną urbanistykę.
Miasto według mieszkanek i mieszkańców
W warsztatach uczestniczyły przedstawicielki i przedstawiciele Urzędu Miejskiego, organizacji pozarządowych, mieszkanki i mieszkańcy miasta. Sesje warsztatowe oparte były na prezentacjach przygotowanych przez MAU i wizualizowały m.in. propozycje: budowy/przebudowy budynków, ulic, placów, organizacji na tym terenie komunikacji pieszej, rowerowej, samochodowej i transportu miejskiego, usytuowania parkingów, powstania nowych terenów zieleni i urządzania istniejących, lokalizacji imprez masowych oraz ochrony zabytkowych obszarów i budynków.
Trzeba przyznać, że metoda „Charette” i znakomita praca pracowni MAU przyniosły intensywne zaangażowanie osób zainteresowanych projektowaniem zmian w obszarze śródmieścia. Wynikiem prac (online) w podzespołach, uzgodnień i wspólnej dyskusji było wypracowanie spójnej koncepcji zagospodarowania terenu, uwzględniającej zgłoszone i zanotowane liczne postulaty. Dzięki takiej formule, osoby uczestniczące miały poczucie realnego wkładu w ostateczną wizję planu zagospodarowania przestrzennego śródmieścia. Tutaj jest dostęp do nagrań video z sesji n 1 i sesji nr 2
Rozmowa o zieleni w mieście z perspektywy kobiet
Zdaniem członkiń Stowarzyszenia Klub Kobiet Kreatywnych warsztaty „Charette” nie wyczerpały wszystkich zagadnień dotyczących zieleni w przestrzeni miejskiej. Zaprosiłyśmy więc do rozmowy Jarka Brzeżyckiego, miejskiego aktywistę, zaangażowanego szczególnie w ochronę drzew przed wycinką przy torach kolejowych PKP (więcej na ten temat tutaj). Rozmowa nawiązywała do postulatów opracowanych podczas warsztatów „Charette” (patrz slajdy z wizualizacji), ale naszą intencją było spojrzenie na zieleń w mieście z perspektywy kobiet i dotyczyły obszaru całego miasta, a nie tylko centrum.
Udostępniamy 25.minutowy zapis rozmowy z Jarkiem, który ilustruje część stawianych przez nas pytań o stopień i głębokość zaangażowania obywatelskiego oraz rolę urzędniczek i urzędników samorządowych w kreowaniu tzw. polityki zieleni, włączenia jej w strategię rozwoju miasta (nie tylko centrum) i ochrony zdrowia mieszkanek i mieszkańców.
Pytania o rekreacyjną funkcję ogólnodostępnej zieleni
- Czy łąki kwietne są droższe od utrzymywania przez MZD trawników w mieście? Dlaczego uważa się, że są lepsze od trawy? Łąki kwietne i trawniki powinny zapewniać ich użytkowanie do rekreacji, a nie jedynie funkcję estetyzującą; dlatego stawia się tam np. lekkie mobilne meble miejskie. Świetnym miejsce dla łąk kwietnych jest m.in. część Parku Pokoju od strony pomnika Szersznika, trawnik przed Teatrem im. A. Mickiewicza, Wzgórze Zamkowe, Cieślarówka.
- Miastu potrzebne są parklety – konstrukcje do mobilnej zieleni jako namiastka przestrzeni ulicznej podnoszące jej atrakcyjność (np. ul. Michejdy i osiedlach mieszkaniowe), do montowania na terenach parkingowych (Al. Łyska), oraz na Rynku (aby zapewnić dostęp do bezpłatnej przestrzeni, poza płatnymi miejscami w kawiarniach).
- Rozpłytowywanie jest prostą i tanią alternatywą dla ulic pozbawionych zieleni (np. Wyższa Brama).
- Mówimy NIE wycince drzew w mieście (zwłaszcza starodrzewia) bez społecznych konsultacji i szeroko dostępnej informacji w publicznych mediach.
- Kiedy w Cieszynie zostanie opracowana długofalowa strategia dla zieleni miejskiej? Kto ją opracuje? Czy i kiedy w Cieszynie zostanie zatrudniony architekt/architektka zieleni nadzorującą realizację polityki zieleni jako elementu strategii rozwoju miasta (nie tylko centrum) i ochrony zdrowia mieszkańców?
- Warunkiem dostępności do zieleni np. na bulwarach i w miejskich parkach powinny być inteligentne toalety publiczne oraz udostępnianie toalet przez przedsiębiorców w punktach handlowych w zamian za miesięczną rekompensatę od czynszu(akcja powinna być zainicjowana przez miasto). Wydzielenie w mieście toalet publicznych w centrum miasta powinno być wyznaczone w planie zagospodarowania przestrzennego, co zostało całkowicie pominięte na etapie konsultacji społecznych i wymaga włączenia do procesu legislacji.
Pytania o zieleń – miejska zieleń użytkowa a pies jako mieszkaniec miasta
- Ustawienie kubłów na psie odchody w całym mieście
- Oznaczyć i wydzielić “Toalety dla psów”, czyli miejsca do załatwiania psich potrzeb fizjologicznych.
- Opracowanie i egzekwowanie skutecznych przepisów regulujących sprzątanie po psach.
- Wydzielenie w mieście miejsc z przeznaczeniem dla zwierząt (nie tylko rzeczonych „toalet”) – w centrum miasta taki teren powinien być wyznaczony zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego, co zostało pominięte na etapie konsultacji społecznych i wymaga włączenia do procesu legislacji.
Pytania o zieleń – estetyzująca funkcja zieleni w obiektach handlowych i w budynkach mieszkalnych
- Co myślicie o włączenie mieszkańców w ukwiecanie okien i balkonów sadzonkami przekazywanymi nieodpłatnie przez MZD, tak jak to miało miejsce w latach 70. i 80. np. na Głębokiej.
- Przed witrynami sklepów na Głębokiej mogłyby być wystawiane rośliny zielone/kwiaty doniczkowe dostarczane nieodpłatnie przez miasto np. bardzo odpornym drzewem jest jabłoń rajska.
- Zachętą do ukwiecania/ozdabiania wejść do swoich lokali dla właścicieli sklepów na ul. Głębokiej może być np. niewielka obniżka czynszu.
I na koniec – miasto według mieszkańców i mieszkanek powstało naprawdę
Ciekawym przykładem praktycznego zastosowania metody „Charette” do planowania całkiem nowego miasta jest miejscowość Tornagrain w Wielkiej Brytanii. Powstaje ono etapami jako przykład zrównoważonego miasta, które opiera się na architektonicznych i planistycznych tradycjach Szkocji i Highlands. Tornagrain ma stać się wzorowym miastem XXI wieku, tętniącym życiem i odnoszącej sukces społeczności. Zobaczcie je tutaj
