Wielu z nas może nagle dotknąć problem chorych, niesprawnych rodziców nad którymi trzeba roztoczyć
pełną opiekę. Stajemy się swoistą „pokoleniową kanapką” (rodzice, dzieci, wnuki) stojącą przed
dylematem, jak pogodzić nasze życie zawodowe, rodzinne z nową funkcją opiekunki? Na jakie wsparcie możemy liczyć, gdzie go szukać, jak poukładać swoje życie w nowych warunkach ?
Na dzień dzisiejszy pomimo wprowadzonych wielu zmian, to głównie rodzina zajmuje się starszymi ludźmi. Dobrze jeśli ten obowiązek rozkłada się na kilku członków rodziny, a nie spoczywa tylko na jednej osobie.
Taka opieka wymaga nakładu czasu i pracy, może być przyczyną wielu stresów, dlatego tak ważne jest odciążenie faktycznego opiekuna w tym trudnym okresie. Oczywiście dobra sytuacja finansowa, lokalowa
znacznie ułatwia zorganizowanie wielogodzinnej, domowej pieczy nad naszym bliskim. Możemy jej poszukać wśród fachowców np. pielęgniarek, przeszkolonych opiekunek, ale są to usługi płatne (od 5-20 zł/godz.). Niestety większość nie ma takich możliwości.
Ustawowe świadczenia dla seniorów i ich opiekunów
W zależności od wieku, stanu zdrowia, sytuacji finansowej naszego podopiecznego możemy uzyskać pomoc w różnych formach w :
-ośrodkach pomocy społecznej (GOPS/MOPS – w miejscu zamieszkania naszego podopiecznego),
-ZUS-ie
– przychodni lekarza rodzinnego.
Ośrodki pomocy społecznej przyznają seniorom zasiłki pieniężne na podstawie kryterium dochodowego. Są to zasiłki pielęgnacyjne (na częściowe pokrycie wydatków związanych z opieką), zasiłki celowe (jednorazowo) np. na cele bytowe, zdrowotne, wypadki losowe itp. oraz zasiłki stałe.
Osoby sprawujące pieczę mogą liczyć na uzyskanie specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna.
MOPS i GOPS świadczą również pomoc osobom starszym w postaci :
-usług opiekuńczych, świadczonych przez pracowników socjalnych jako pomoc w czynnościach bytowych, pielęgnacyjnych. Usługi przyznawane są wszystkim, mogą być częściowo płatne w zależności od kryterium dochodowego,
-specjalistycznych usług opiekuńczych-dla osób wymagających szczególnych potrzeb wynikających ze schorzenia czy niepełnosprawności.
Seniorzy uprawnieni do emerytury lub renty mają prawo do dodatku pielęgnacyjnego, którego płatnikiem jest ZUS.
Osobom chorym przysługuje pomoc pielęgniarki (czasowa lub długoterminowa), która jest przyznawana w oparciu o opinię i we współpracy z lekarzem rodzinnym. Osoby przewlekle chore uzyskują systematyczne świadczenia pielęgniarskie, w pełni refundowane, w ramach kontraktu z NFZ. Lekarz rodzinny pomoże również w uzyskaniu dofinansowania do niezbędnych wyrobów medycznych ( np. pieluchomajtki, cewniki, materace przeciwodleżynowe, wózki inwalidzkie itd.).
Programy wspomagające opiekunów
Według słów Mieczysława Szczurka, dyrektora Domu Spokojnej Starości w Cieszynie, po raz pierwszy od wielu lat ogłoszono unijne programy w których Dom mógł wziąć udział. Dzięki temu DSS wspólnie z MOPS Cieszyn opracował projekt „Aktywni seniorzy w Cieszynie”, który będzie realizowany od maja do października 2017 roku. Program obejmuje trzy zadania, w tym aktywizacja pięciu seniorów w miejscu zamieszkania, utworzenie w Domu Spokojnej Starości świetlicy dziennego pobytu dla ośmiu uczestników oraz zorganizowanie aktywnego czasu w Cieszynie dla trzynastu członków programu. Wszyscy seniorzy zostaną zakwalifikowani przez MOPS Cieszyn na podstawie procedury administracyjnej.
Bardzo pomocna dla opiekunów jest inicjatywa ( również z unijnych środków) realizowana przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Zebrzydowicach (start od lipca 2017 r.) pod nazwą „Osoby zależne są wśród nas”. Projekt obejmuje cztery zadania, z czego dwa skierowane są do wszystkich chętnych, faktycznych opiekunów osób starszych. Jedno z zadań będzie polegać na utworzeniu ośrodka krótkoterminowego pobytu dziennego seniora. W specjalnie przystosowanych pomieszczeniach raz w tygodniu przez 6 godzin będą mgły przebywać niesamodzielne osoby starsze pod opieką terapeuty. Zostanie również przeprowadzone szkoleniu opiekunów osób niesamodzielnych w zakresie wiedzy dot. sposobów radzenia sobie z obciążeniem psychicznym, pielęgnacji, rehabilitacji, rodzaju chorób itd.
Podobny zakres działalności prowadzi od 2013 roku w Cieszynie Fundacja św. Elżbiety Węgierskiej przy której działa Dzienny Oddział Psychogeriatryczny. Dzięki dofinansowaniu przez Urząd Miasta w miejscu tym raz w tygodniu może przebywać senior pod profesjonalną opieką, gdzie będzie miał zapewnioną rehabilitację, terapię zajęciową, spotkania z psychologiem. Z kolei opiekun może uzyskać informacje ze znajomości choroby, jej objawów i sposobów leczenia, zasad postępowania z osobą chorą, odżywiania, pielęgnacji.
Potrzebny sprzęt rehabilitacyjny
Jeżeli w sprawowaniu domowej opieki niezbędny jest nam specjalistyczny sprzęt rehabilitacyjny (np. łóżko, fotel toaletowy, wózek inwalidzki, materac przeciwodleżynowy, koncentrator tlenu itd.) to możemy go wypożyczyć w wypożyczalniach sprzętu działających przy parafiach ewangelicko-augsburskich lub Hospicjum im. Łukasza Ewangelisty Cieszyn.
Domy seniora wyjściem w sytuacji wydającej się bez wyjścia
Zdarza się, że sprawowanie opieki w domu nad chorym rodzicem z różnych przyczyn nie jest możliwe. Często tą przeszkodą jest praca zawodowa, warunki mieszkaniowe, brak dodatkowej pomocy w zapewnieniu 24 godzinnej pieczy, własna choroba. Wyjściem z tej sytuacji są domy pomocy społecznej ( prowadzone przez samorządy powiatowe lub gminne) i placówki całodobowej opieki (prowadzone jako działalność gospodarcza). Właściwy wybór wiąże się z możliwościami finansowymi oraz obawą o to, jak będzie się czuł nasz bliski w nowym miejscu, czy będzie miał zapewnioną właściwą opiekę? Wątpliwości wynikają z faktu pojawiających się informacji o nieprawidłowej działalności niektórych placówek. Dobrze, że te informacje są nagłaśniane, ale są też krzywdzące dla większości dobrze działających placówek i jej załogi w pełni oddanej tej trudnej pracy.
Wybierając nowy dom lub placówkę z całodobową opieką dla naszego bliskiego powinniśmy zwrócić uwagę na kilka ważnych aspektów :
1.czy placówka jest legalna i czy jest zarejestrowana w rejestrze wojewody ?- szczególnie, gdy jest to prywatny zakład,
2.jakie są warunki życia w placówce i zakres oferowanych usług (np. dostęp do opieki medycznej, ilość opiekunów, warunki bytowe itp.),
3.jak działa placówka i czy spełnia określony przepisami standard (należy sprawdzić jej regulamin),
4.jakie są warunki umowy zawartej z placówką całodobową (czy są zapisy dotyczące niekorzystnych postanowień, czy np. dodatkowo płatnych usług).
Warto też sprawdzić taką placówkę poprzez skorzystania z pobytu czasowego naszego podopiecznego (jeśli są takie możliwości). Po zamieszkaniu dobrze jest odwiedzać seniora bez zapowiedzi co umożliwi nam sprawdzenie, jak żyje nasz bliski i czy się zaadoptował się w nowym miejscu.
W powiecie cieszyńskim działa kilka domów pomocy społecznej (prowadzonych przez miasta, powiat lub na jego zlecenie) o profilach: dla osób w podeszłym wieku, przewlekle somatycznie chorych, psychicznie chorych i niepełnosprawnych intelektualnie (w sumie 721 miejsc).
Miesięczny koszt utrzymania jednej osoby w domu pomocy społecznej w powiecie cieszyńskim to kwota od 2,8 tys. – 3,8 tys. zł. Koszty są rokrocznie ogłaszane prze starostę lub burmistrzów dla poszczególnych domów. Pensjonariusze pokrywają koszt pobytu w wysokości 70 % swojego dochodu, resztę uzupełnia rodzina lub właściwa miejscowo gmina w której mieszkał pensjonariusz. „- Ostateczna wysokość wnoszonej przez seniora i rodzinę opłaty jest zawsze ustalana indywidualnie w oparciu o przeprowadzony przez ośrodek pomocy społecznej wywiad środowiskowy-” poinformował Mieczysław Szczurek.
W naszej okolicy działają również prywatne placówki całodobowej opieki, najczęściej zwane „domami seniora”. Przyjmują wszystkich chętnych w miarę dysponowania wolnymi miejscami i w zależności od stanu zdrowia pensjonariusza. Miesięczny koszt zamieszkania w tych ośrodkach wynosi w naszym powiecie średnio od 2,0 tys. do 3,0 tys. zł/osobę.
We wszystkich domach podopieczni w ramach opłaty mają zapewniony pobyt, pełne wyżywienie, całodobową opiekę pielęgniarską, opiekę lekarską, rehabilitację, zajęcia terapeutyczne.
Zakłady Opiekuńczo Lecznicze (ZOL) dla wymagających całodobowej i kompleksowej opieki lekarsko-pielęgniarskiej
Seniorzy z przewlekłą chorobą, którzy zakończyli leczenie szpitalne i z różnych przyczyn nie mogą przebywać w domu, mogą zostać skierowani do ZOL. Koszty leczenia osób ubezpieczonych pokrywa NFZ, wyżywienie oraz zakwaterowanie jest płatne przez pacjenta w wysokości 70% otrzymywanego świadczenia – renty czy emerytury.
Hospicjum to też życie
W najtrudniejszej sytuacji są osoby z terminalnym stadium choroby nowotworowej, gdyż brak jest w powiecie cieszyńskim szpitalnego oddziału paliatywnego czy hospicjum stacjonarnego. Pacjenci ci mogą uzyskać wsparcie medyczne, psychologiczne i duchowe ze strony wolontariuszy z hospicjów domowych. To niezwykle cenna i potrzebna działalność na rzecz chorych i ich rodzin w najtrudniejszych chwilach ich życia. Na Śląsku Cieszyńskim działają dwa hospicja domowe, z których to wolontariusze docierają do wszystkich potrzebujących w miejscach ich pobytu. W Skoczowie Stowarzyszenie „Hospicjum Otwarte Drzwi” buduje pierwszą tego typu placówkę stacjonarną.
Każdy chciałby dożyć sędziwego wieku w dobrym zdrowiu i pełnej niezależności, ale niestety życie pisze różne scenariusze. Artykuł ten powstał na podstawie doświadczeń po wieloletnim sprawowaniu opieki nad własną Mamą. Nie miałam tej wiedzy i wsparcia jakie jest obecnie, do wielu rozwiązań sami dochodziliśmy wspólnie z mężem. Na szczęście udało nam się zapewnić Jej spokojne i bezbolesne odejście. Był to okres mojego życia w którym musiałam nauczyć się cierpliwości, zrozumieć potrzeby i przewidzieć zachowania ludzi starych. Z pewnością były to doświadczenia, które będą mi przydatne w całym moim dalszym życiu.
Programy unijne :
-„Aktywni seniorzy w Cieszynie”: „ Domu Spokojnej Starości” w Cieszynie ul. Mickiewicza 13, tel. 33 858 02 39.
-„Osoby zależne są wśród nas”: GOPS Zebrzydowice ul. Ks. Janusza 6 tel. 32 47 55 119
Dzienny oddział dla seniorów: Fundacja św. Elżbiety Węgierskiej w Cieszynie ul. Katowicka 1, tel.33 852 80 79
Wypożyczalnie sprzętu rehabilitacyjnego przy parafiach ewangelickich:
w Drogomyślu ul. Główna 13 tel. 33 857 21 23, w Goleszowie ul. Spółdzielcza 9 tel. 33 852 81 04, w Ustroniu pl. ks. Kotschego 4 tel. 33 854 11 29, w Jastrzębiu-Zdroju-Ruptawie ul. Cieszyńska 23 tel. 32 471 61 97
oraz poprzez Hospicjum im. Łukasza Ewangelisty Cieszyn ul. Katowicka 71 tel. 33 851 45 14.
Domy pomocy społecznej:
– prowadzone przez Powiat: „Pogodna Jesień”, w Cieszynie ul. Korfantego 1, tel. 33 852 17 61; „Feniks” w Skoczowie ul. Sportowa 13, tel.33 853 38-40; Powiatowy Dom Pomocy Społecznej w Pogórzu ul. Zamek 132, tel. 33 853 35 52; Ewangelicki Dom Opieki „Emaus” w Dzięgielowie ul. Ks. Kulisza 47, tel. 33 852 97 82; „DPS Ojców Bonifatrów” w Cieszynie Plac Londzina 1 tel. 33 852 02 68; „Betania” w Cieszynie ul. Katowicka 1 tel. 33 851 02 44.
– prowadzone przez Gminy: „Dom Spokojnej Starości” w Cieszynie ul. Mickiewicza 13, tel. 33 858 02 39; Miejski Dom Spokojnej Starości w Ustroniu ul. Słoneczna 10, tel. 33 854 12 15.
Prywatne placówki spokojnej starości:
Dom Opieki „Kana” w Cieszynie ul. Katowicka 1 przy Fundacji św. Elżbiety Węgierskiej, tel. 33 852 80 79; „Górski Dom Seniora” w Brennej ul. Hołcyna 24, tel. 33 488 07 36; „Dom Seniora Paraiso” w Brennej ul. Wiejska 5, tel. 33 484 77 00; „Rodzinny Dom Seniora Silesia” w Brennej ul. Wyzwolenia 38, tel. 604 953 506.
Zakłady Opiekuńczo Lecznicze (ZOL):
Fundacja św. Elżbiety Węgierskiej –odd. opiekuńczo-leczniczy Cieszyn ul. Katowicka 1 tel. 33 852-80-79; ZOL Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza Cieszyn ul. Górny Rynek 6, tel. 33 -852-12-10; ZOL MEDICA Sp. z o.o. Cieszyn ul. Mickiewicza 13, tel. 33 858 11 32.
Hospicja domowe:
„Hospicjum Otwarte Drzwi” Skoczów ul. Mickiewicza 47, tel. 662 010 996, Hospicjum im. Łukasza Ewangelisty Cieszyn ul. Wąska 2a, tel. 33 851 45 14, 691 771 892
Poradnia leczenia bólu:
dr n.med. Andrzej Daszkiewicz Cieszyn ul. Górna 20, (Stomatologia Hampel Jakub) tel. 33 858 20 14.
