Czas urlopu jest potrzebny każdemu człowiekowi, by w pełni sił i natchnienia działać znowu z całą swoją mocą. Być może dopiero podczas wakacyjnego wypoczynku uświadomiliśmy sobie jak bardzo w dotychczasowym życiu brakowało nam ciszy. Może nie dostrzegaliśmy, że źródłem naszego rozdrażnienia i zmęczenia był niewidzialny nieprzyjaciel, który dzień po dniu niszczył nasz spokój. Tym nieprzyjacielem w naszym środowisku jest hałas, który zatruwa nas jak toksyczne powietrze.
Hałas jest drugim – po zanieczyszczeniu powietrza – najpoważniejszym zagrożeniem środowiskowym dla zdrowia i to bez względu na wiek czy płeć. Choć przywiązujemy coraz większą wagę do problematyki ekologii środowiska i związanych z tym zagrożeń dla zdrowia, nasza świadomość, że hałas do nich należy – jest nadal niewielka.
Już w latach 60-tych ubiegłego wieku R. M. Schafer kanadyjski muzyk, kompozytor pisał o Dźwiękowym Pejzażu Świata (World Soundscape Project – WSP), którego był pomysłodawcą. Próbował opisać relację człowieka ze środowiskiem dźwiękowym, mającą na celu stworzenie bazy erudycyjnej, którą można by wykorzystywać w próbach ograniczenia zanieczyszczenia dźwiękowego, stworzyć miały podstawy wzornictwa akustycznego (acoustic design), zajmującej się wykształceniem i zastosowaniem tworzenia ekologicznych środowisk dźwiękowych. Opisany proces odbywać się ma wedle kryteriów i idei ekologii akustycznej (acoustic ecology), której twórcą jest Schafer.
Dźwięki mogą leczyć
Zdrowie wg Światowej Organizacji Zdrowia to nie tylko brak choroby, lecz pełny dobrostan społeczny, psychiczny i biologiczny. W konsekwencji zwracamy uwagę na zdrowy tryb życia, uprawiamy sporty, zdrowo się odżywiamy, szukamy aktywności, które dają nam radość i spełnienie. Ładujemy „baterie” w miejscach, gdzie możemy się uspokoić, wyciszyć swój umysł, wzrok, słuch, mięśnie i ciało. Źródłem takiego dobrostanu jest ruch, taniec i muzyka, którym towarzyszą dźwięki. To one pomagają w wyjątkowy sposób wpływać na emocje, postawę wewnętrzną i postawę ciała.
Dźwięki są źródłem wielu ważnych informacji o tym, co dzieje się w środowisku, pozwalają na komunikację między ludźmi, ostrzegają przed niebezpieczeństwem, powodują określoną reakcję osoby lub osób, dla których dźwięk był przeznaczony. Mogą dostarczać przyjemnych wrażeń, na przykład podczas słuchania muzyki lub śpiewu. Te, które powodują zmęczenie i zdenerwowanie nazywamy hałasami lub szumami.
Dźwięk to wibracja, ruch i energia. Kiedy nie słyszymy żadnego dźwięku, odczuwamy to jako niebezpieczeństwo, gdyż świat, który jest całkowicie wyciszony, to martwy świat. Dźwięk przechodzi przez wszystkie poziomy mózgu, wpływając nie tylko na uszy i układ przedsionkowy, ale również na całe nasze ciało poprzez przewodnictwo kości. Znaczenie dźwięku dla naszego uczenia się jest niemierzalne – Sally Goddard Blythe
Czy od hałasu możemy ogłuchnąć?
Hałas to każdy niepożądany, nieprzyjemny, dokuczliwy dźwięk występujący w danym miejscu, czasie i okolicznościach. Definicja ta opiera się na subiektywnym odczuwaniu hałasu. Szkodliwość hałasu zależy od jego natężenia i częstotliwości, charakteru zmian w czasie, długotrwałości działania. Szczególnie dokuczliwy jest hałas występujący w postaci pojedynczych impulsów dźwiękowych (trzask, huk) lub postaci ciągu impulsów (szuranie nogami, stukanie, oklaski itd.).Stosunkowo rzadko spotyka się hałas o bardzo wysokich poziomach (sto kilkadziesiąt decybeli – dB). Hałas – huk docierając do ucha pod wpływem dużego ciśnienia, jakie niesie ze sobą – może zniszczyć narząd słuchu w sposób mechaniczny. Efektem tego jest natychmiastowa i trwała głuchota. Hałas oddziałuje niekorzystnie przede wszystkim na sprawność działania człowieka i całą jego sferę psychiczną. W chwili uszkodzenia narządu słuchu następuje ograniczenie wrażliwości człowieka na bodźce akustyczne i zdolności do gromadzenia wiedzy drogą słuchową. (Trochymiuk, 2008).
Hałas a zaburzenia rozwoju psychoruchowego u dzieci
Dokuczliwość dźwięku może mieć mniej zauważalne, ale bardzo poważne konsekwencje: od zdenerwowania, poprzez agresywność, po depresje i zaburzenia dla rozwoju myślenia, mowy oraz języka. U dzieci długotrwały hałas powoduje zaburzenia rozwoju psychoruchowego. Dziecko, które normalnie słyszy może mieć problemy z centralnym przetwarzaniem bodźców słuchowych, lub z występowaniem trwałych szumów usznych z różnych przyczyn. Daje nam to obraz dziecka z trudnościami w uczeniu się, zaburzeniami zachowania, problemami z koncentracją uwagi, opóźnieniem w rozwoju mowy, możliwymi predyspozycjami genetycznymi np. dysleksja.
Kiedy hałas jest szkodliwym dźwiękiem
Hałas dla szeroko pojętego zdrowia człowieka jest zawsze szkodliwym dźwiękiem. Oddziaływanie hałasu nie ogranicza się tylko do sfery psychicznej, przyczynia się także do wielu zaburzeń ogólnorozwojowych. Przyjmuje się, że dźwięk o natężeniu 55 dB jest nieprzyjemny, a poziom hałasu o natężeniu 65 dB uznany jest za nie do zniesienia. Tymczasem poziom hałasu na przerwach w szkole wynosi średnio ok. 92 db.
http: psse-kolo. pl/images/pliki-do-pobrania/oddzial-higieny-komunalnej/poziomyhalasu. png
Infografika jest dobra, nie wiem czy można ją skopiować ze strony. Może znajdzie podobne w bezpłatnych zbiorach?
Hałaśliwa cywilizacja
Głośne oglądanie telewizji, słuchanie głośnej muzyki często na słuchawkach, coraz głośniejsza mowa – to wszystko może być pierwszymi oznakami zaburzenia w słyszeniu. Niestety, problemy ze słuchem to coraz częściej występująca choroba cywilizacyjna, którą przyniósł hałaśliwy XXI wiek. Nic więc dziwnego, że zafascynowany hałasem człowiek stworzył najbardziej hałaśliwą cywilizację, jaką można sobie wyobrazić. Oczywiście większość hałasu jest pochodzenia zewnętrznego – emitują go różnego rodzaju maszyny, które stworzyliśmy, by nam było lepiej. Jednak nieprzypadkowo w miejscach naszych siedlisk stworzyliśmy wspaniałe warunki do gromadzenia się hałasu. W końcu nigdy nie był on dla człowieka problemem pierwszorzędnym. Niepostrzeżenie hałas stał się jednym z kluczowych problemów cywilizacyjnych, choć większość z nas nadal go nie dostrzega.Jesteśmy przyzwyczajeni, że miasto musi ryczeć odgłosem silników, bo taka jest jego natura.
Zmysł słuchu ma ogromne znaczenie dla człowieka. Prawidłowe słyszenie jest głównym warunkiem opanowania mowy i jej rozumienia. Dzięki swej budowie narząd słuchu może doskonale spełnić swoją funkcję, czyli przekazywanie i odbieranie dźwięków, czego efektem jest prawidłowa ich interpretacja w mózgu. Słuch dostarcza szerokiego zakresu informacji, bodźców dźwiękowych, a także w dużym stopniu gwarantuje poczucie bezpieczeństwa. Jego prawidłowe funkcjonowanie umożliwia dziecku nabywanie mowy i wszechstronny rozwój.
Czym jest uwaga słuchowa?
Jest to termin często używany podczas terapii słuchowej, kiedy to słuchanie jest aktywnym procesem poznawczym, używanym w celu uczenia się i komunikowania, i – co ważne – proces ten powinien odbywać się bez żadnych zakłóceń w płaszczyźnie emocjonalnej. Oznacza to, że słuchanie kogoś oraz rozmowa powinny przebiegać bez wysiłku. Zgodnie z teorią dr K. Johansena, twórcą metody indywidualnej stymulacji słuchu, która znajduje potwierdzenie w praktyce, można dobrze słyszeć, ale w ogóle nie umieć słuchać. Słuch jest procesem biernym, zależnym od sprawnie działającego narządu słuchu – w przeciwieństwie do słuchania, które wymaga woli i zaangażowania danej osoby.
Pomimo prawidłowego słuchu fizycznego, i co najmniej normy intelektualnej, dzieci mają trudności z nabywaniem i rozumieniem mowy. Wszystko przechodzi przez otwór uszny: mówimy, czytamy, śpiewamy i tańczymy poprzez nasze uszy, osiągamy wysportowaną sylwetkę, rozwijamy względną dynamikę i słownictwo dzięki naszym uszom. – Alfred A. Tomatis
Szukajmy rozwiązań na walkę z hałasem
Miejski hałas jest też źródłem cierpień dla wielu osób, w tym osób starszych i osób z autyzmem, u których powoduje on stres, a czasem nawet fizyczny ból. Na ten dyskomfort zareagowały już niektóre dyskonty i galerie handlowe wprowadzając tzw. ciche godziny, podczas których nie są nadawane żadne komunikaty i wyłącza się muzykę.
Źródeł uciążliwego hałasu w przestrzeni publicznej jest zdecydowanie więcej – mówimy o hałasie nocnym, środowiskowym, drogowym, przemysłowym. Mieszkańcy najbardziej popularnych miast w Polsce są często terroryzowani przez imprezowiczów, którzy przyjechali na weekend, by się rozerwać.
Ekologia umysłu, czyli jak osiągnąć równowagę
Człowiek pozostaje w ciągłym kontakcie z otaczającym go środowiskiem. Wszystkie informacje z zewnątrz są odbierane przez organizm dzięki wyspecjalizowanym komórkom, czyli receptorom. Za ich pośrednictwem odpowiednie wrażenia docierają do układu nerwowego i są tam interpretowane. Grupy receptorów wraz z tkankami dodatkowymi tworzą narządy zmysłów. Jednym z nich jest narząd słuchu i równowagi, czyli ucho.
Pewnie fakt, iż zmysł równowagi jest w uchu, może trochę dziwić, ale chciałabym się odnieść do równowagi szeroko pojętej. Równowagi fizycznej, duchowej, zdrowotnej i społecznej. Zadbajmy o to, by w każdej sferze naszego życia panowała równowaga. Wiąże się to ze zmianą nawyków i pracą nad sobą, nie jest to łatwe zadanie, jednak stwarza możliwość rozwoju osobistego i wyrwania się z otchłani hałasu i chaosu, który nas otacza.
Na czym miałaby polegać „ekologia umysłu”? Wychodząc z intuicyjnych ujęć, na zasadzie analogii można powiedzieć: tak jak w środowisku naturalnym wszelkiego rodzaju zanieczyszczenia, substancje trujące, przedmioty nie ulegające biodegradacji niszczą naturalną zdolność środowiska, jako podłoża rozwoju biologicznego życia, tak też zanieczyszczona świadomość, złudne informacje, błędna formacja umysłowa, nie pozwala na sprawne funkcjonowanie. Nie służy prawdziwości poznania tak, jak się tego oczekuje – Stefan Ewertowski (2011)
