KKK w Portugalskiej Platformie na rzecz Praw Kobiet

„Job shadowing” (poznawanie metod pracy przez obserwację) w Lizbonie, zrealizowała dla naszego Stowarzyszenie Klub Kobiet Kreatywnych największa portugalska organizacja społeczeństwa obywatelskiego zajmująca się prawami kobiet i dziewcząt – Portuguese Platform for Women’s Rights (Plataforma Portuguesa para os Direitos das Mulheres), zrzeszająca i koordynująca 28 organizacji członkowskich. Platforma promuje na poziomie krajowym, międzynarodowym i Unii Europejskiej (prawodawstwo, zalecenia i wytyczne) równość kobiet i mężczyzn oraz obronę praw kobiet, w tym eliminację wszelkich form dyskryminacji kobiet. Przez cały tydzień poznawałyśmy, jak działają w Portugalii systemowe założenia demokracji, równości kobiet i mężczyzn i obywatelstwa realizowane przez pozarządowe i rządowe organizacje.

O misji, strukturze i działalności Portugalskiej Platformy na Rzecz Praw Kobiet, wspierającej organizacje prokobiece opowiadały nam w czasie wykładów Ana Sofia Fernandes – Prezydentka Portugalskiej Platformy i Prezeska EOS – Stowarzyszenia Badań, Współpracy i Rozwoju, Alekxandra Silva – Koordynatorka projektów w obszarze feminizmu i przemocy wobec kobiet oraz Diana Pinto – specjalistka ds. projektów zajmująca się w Platformie obszarem seksualnych i reprodukcyjnych praw kobiet.

Portuguese Platform for Women’s Rights pracuje w pięciu grupach roboczych do spraw

1. prostytucji
2. młodzieży
3. ekonomii feministycznej i demokracji parytetowej
4. kobiet z CPLP (krajów luzofońskich)*
5. VAWG – Przemocy wobec kobiet i dziewcząt.

*Angola, Brazylia, Wyspy Zielonego Przylądka, Gwinea Bissau, Mozambik, Portugalia, Wyspy Świętego Tomasza i Książęca,Timor Wschodni

Platforma należy do następujących krajowych zrzeszeń

• CES: Rada Gospodarcza i Społeczna
• REDE DLBC: Rozwój lokalny
• Komitet Monitorujący Krajową Strategię ds. Równości i Niedyskryminacji
• Lizbońska Gmina Rada ds. Równości Społeczeństwa Obywatelskiego
• Forum dla celów zrównoważonego rozwoju
• Odbiorcy Planu Działań Narodowej Strategii Edukacji na rzecz Rozwoju.

Platforma jest członkiem ważnych europejskich zrzeszeń

1. EWL – Europejskie Lobby Kobiet https://womenlobby.org/

• Grupa zadaniowa ds. praw seksualnych i reprodukcyjnych oraz wykorzystywania seksualnego
• Ekonomia feministyczna i podgrupa ds. budżetowania pod kątem płci
• Śródziemnomorski zespół zadaniowy
• Obserwatorium ds. przemocy wobec kobiet

2. AFEM – Stowarzyszenie Kobiet z Europy Południowej
3. EU Civil Society Platform – Platforma społeczeństwa obywatelskiego UE przeciwko handlowi ludźmi

Platforma jest członkiem międzynarodowych zrzeszeń

Posiadających specjalny status konsultacyjny nadany przez UN ECOSOC (ONZ) takich jak:

1. CSW (The Commission on the Status of Women)
2. CEDAW (The Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women)
3. UPR Info (The Universal Periodic Rewiew) – Przegląd rejestrów praw człowieka we wszystkich państwach członkowskich ONZ
4. Children’s rights (Prawa Dziecka)

oraz przynależy do UE/ONZ Spotlight Global Civil Society Group (Globalna Grupa Społeczeństwa Obywatelskiego).

METODY PRACY „PORTUGALSKIEJ PLATFORMY PRAW KOBIET”

1. Wpływanie na polityki publiczne:

• Rządu / Parlamentu / UE
• Opiniowanie
• Przeprowadzanie badań
• Formułowanie zaleceń
• Prowadzenie kampanii
• Realizacja pilotażowych projektów

2. Monitorowanie polityk publicznych:

• Raporty cieni (Shadow reports)*
• Wysłuchania publiczne**

* Raporty cieni to metoda stosowana przez organizacje pozarządowe (NGO) do uzupełnienia lub przedstawienia informacji alternatywnych do oficjalnych raportów rządowych, które muszą być składane na mocy traktatów o prawach człowieka. Raporty cieni dostarczają kluczowych informacji o problemach państwa w wypełnianiu zobowiązań i bagatelizowaniu ich naruszeń. NGO-sy na całym świecie wykorzystują raporty cieni do lobbowania w różnych organach ONZ, w tym organach monitorujących traktaty, w grupach tematycznych, organach statutowych i u Wysokiego Komisarza ds. Praw Człowieka.

** Wysłuchanie publiczne jest definiowane jako „otwarte zgromadzenie urzędników i obywateli, na którym obywatele mogą przedstawiać komentarze, choć urzędnicy nie są zobowiązani do działania na ich podstawie lub, zazwyczaj, nawet do udzielania publicznych odpowiedzi”.

MISJA PLATFORMY:  FEMINISTYCZNA EDUKACJA SEKSUALNA

O egalitarne, niewymuszone i wzajemnie pozytywne doświadczenie seksualności

Szkoły muszą promować edukację seksualną wykraczającą poza przekazywanie wiedzy o chorobach przenoszonych drogą płciową. Edukacja seksualna musi być podstawą wiedzy o tym, jak być w intymnych i pełnych miłości związkach, gdzie szacunek, przyjemność i zgoda muszą być zawsze wzajemne. To nie może istnieć w odosobnieniu, musi być częścią systemu edukacji, który przyczynia się do likwidacji systemu patriarchalnego – dlatego Platforma domaga się obowiązkowej, wszechstronnej i feministycznej edukacji seksualnej dla wszystkich dzieci i młodzieży.

Zapewnienie włączenia grup niedostatecznie reprezentowanych i zwalczanie wpływu pornografii

Platforma domaga się, by w politykach publicznych brać pod uwagę podstawowe założenie, że różnorodność istnieje we wszystkich społecznościach, dlatego kluczowe jest promowanie wrażliwości na doświadczenia mniejszości (politycznych):

• etniczno-rasowych, narodowych, religijnych i kulturowych
• grup w niekorzystnej sytuacji ekonomicznej
• dziewcząt w kontekście instytucjonalnym
• obozów dla uchodźców pod opieką państwa
• domów dla dzieci i młodzieży oraz oddziałów psychiatrycznych
• ofiar (potwierdzonych i podejrzanych) męskiej przemocy
• osób, zwłaszcza dziewcząt i kobiet, niepełnosprawnych i mniejszości seksualnych, zwłaszcza młodych lesbijek.

REALIZACJA PROGRAMU DLA FEMINISTYCZNEJ MŁODZIEŻY

Projekt „Mobilizuj się przeciwko seksizmowi!” został przeprowadzony przez organizacje partnerskie Europejskiego Lobby Kobiet (EWL) w Belgii, Bułgarii, Chorwacji, na Węgrzech, w Irlandii, Holandii, Portugalii, Rumunii i Hiszpanii w latach 2020-2021 w celu podniesienia świadomości i zwalczania seksizmu w kluczowych sektorach społeczeństwa. Jego celem było promowanie debaty publicznej na temat rozpowszechnienia seksizmu i jego obecnych przejawów oraz możliwych reakcji na to zjawisko, w każdym kontekście iw każdej organizacji.

„PLATFORMA” PRZECIW PRZEMOCY MĘŻCZYZN WOBEC KOBIET I DZIEWCZĄT

• Różnym formom takim jak: kobietobójstwo, przemoc ze strony partnera intymnego, gwałt, przemoc seksualna, prostytucja, pornografia, handel ludźmi, seksizm, online i offline i we wszystkich sferach życia
• Uwzględniania sprawców przemocy jak: partnerzy intymni i członkowie rodziny, współpracownicy i znajomi, obcy i urzędnicy instytucjonalni (tj. policja, pracownicy służby zdrowia, nauczyciele, żołnierze)
• Zasadniczym założeniem jest uznanie, że wszystkie formy męskiej przemocy wobec kobiet i dziewcząt są ze sobą powiązane i tworzą kontinuum męskiej przemocy wobec kobiet i dziewcząt!

PROSTYTUCJA W PORTUGALII – PRZYCZYNY

Poznałyśmy założenia lobbingu politycznego i kampanii społecznych realizowanych przez Portugalską Platformę Praw Kobiet. Jedną z nich jest ogólnokrajowa kampania „EXIT Prostitution” na rzecz zniesienia systemu prostytucji w Portugalii. Kampania opiera się na trzech założeniach:

1. dekryminalizacji osób uprawiających prostytucję,
2. usługach wsparcia i strategii wyjścia dla osób prostytucji,
3. kryminalizacji zakupów seksualnych, stręczycielstwa i handlu ludźmi.

Prostytucję uważa się w Portugalii za poważny problem bezbronnych dziewcząt i kobiet, migrantów i osób ubogich, które zmuszone sytuacją życiową weszły w biznes usług seksualnych. Kampania ma  budować świadomość społeczną na temat tego brutalnego biznesu, w którym ciało wykorzystywane jest do zarabiania pieniędzy.

W badaniu diagnostycznym, przeprowadzonym przez Platformę, 24 kobiet funkcjonujących w systemie prostytucji w Lizbonie, które miało formę pogłębionych wywiadów na temat historii ich życia, okazało się, że 4 na 5 nadal uprawia prostytucję. Historie życia badanych kobiet wskazały jako przyczynę prostytuowania się dominację ubóstwa i pochodzenie z rodzin naznaczonych przestępczością, przemocą oraz wysokim stopniem przemocy fizycznej, werbalnej i seksualnej. Główne przyczyny wejścia tych kobiet do systemu prostytucji to także konieczność ekonomiczna (niskie zarobki, bezrobocie, samotne rodzicielstwo, kara pozbawienia wolności partnera), postrzeganie braku perspektyw życiowych,  handel ludźmi lub oszukańcze nagabywanie.

Doświadczenia bycia w systemie prostytucji charakteryzują się przemocą ze strony sutenerów i nabywców usług seksualnych (gwałt, napaść fizyczna i słowna, stalking) oraz stosowaniem „strategii unikania” (używanie narkotyków lub środków uspokajających, mechanizm dysocjacji). Konsumpcja substancji psychotropowych związana z przyczyną wejścia do systemu i konsekwencją tego wejścia, to albo zmuszanie do ich użycia przez sieci stręczycieli w celu podporządkowania sobie kobiet, albo kobieca strategia unikania w celu wypierania doświadczeń związanych z prostytucją.

KONWENCJA RADY EUROPY O ZAPOBIEGANIU I ZWALCZANIU PRZEMOCY WOBEC KOBIET I PRZEMOCY DOMOWE tzw. KONWENCJA STAMBULSKA*

Artykuł 1 – Cele konwencji

1. Niniejsza konwencja ma na celu:
2. ochronę kobiet przed wszystkimi formami przemocy oraz zapobieganie, ściganie i eliminację przemocy wobec kobiet i przemocy domowej,
3. przyczynianie się do eliminacji wszystkich form dyskryminacji kobiet oraz

wspieranie rzeczywistej równości kobiet i mężczyzn, w tym poprzez usamodzielnienie kobiet;

1. stworzenie ogólnych ram, polityki i działań na rzecz ochrony i wsparcia wszystkich ofiar przemocy wobec kobiet i przemocy domowej;
2. zacieśnianie współpracy międzynarodowej, mającej na celu eliminację przemocy wobec kobiet i przemocy domowej;
3. zapewnienie wsparcia i pomocy organizacjom i organom ścigania by skutecznie współpracowały, by przyjąć zintegrowane podejście do eliminacji przemocy wobec kobiet i przemocy domowej.
4. W celu zapewnienia wdrożenia jej postanowień przez Strony niniejsza konwencja ustanawia specjalny mechanizm monitorowania.

Artykuł 2 – Zakres konwencji

1. Niniejsza konwencja ma zastosowanie do wszystkich form przemocy wobec kobiet, w tym przemocy domowej, która dotyka kobiety w nieproporcjonalnie większym stopniu.
2. Strony zachęca się do stosowania niniejszej konwencji do wszystkich ofiar przemocy domowej. Przy stosowaniu niniejszej konwencji Strony poświęcają szczególną uwagę kobietom będącym ofiarom przemocy ze względu na płeć.
3. Niniejszą konwencję stosuje się w czasie pokoju i w trakcie konfliktów zbrojnych.

Artykuł 3 – Definicje

Dla celów niniejszej Konwencji:

1. „przemoc wobec kobiet” rozumie się jako naruszenie praw człowieka i formę dyskryminacji kobiet i oznacza wszelkie akty przemocy ze względu na płeć, które powodują lub mogą prowadzić do fizycznej, seksualnej, psychologicznej lub ekonomicznej szkody lub cierpienia kobiet, w tym również groźby takich aktów, przymus lub arbitralne pozbawianie wolności, zarówno w życiu publicznym, jak i prywatnym;
2. „przemoc domowa” oznacza wszelkie akty przemocy fizycznej, seksualnej, psychologicznej lub ekonomicznej zdarzające się w rodzinie lub gospodarstwie domowym, lub między byłymi, lub obecnymi małżonkami, lub partnerami, niezależnie od tego, czy sprawca i ofiara dzielą miejsce zamieszkania, czy nie;
3. „płeć społeczno-kulturowa” oznacza społecznie skonstruowane role, zachowania, działania i atrybuty, które dane społeczeństwo uznaje za odpowiednie dla kobiet lub mężczyzn;
4. „przemoc wobec kobiet ze względu na płeć ” oznacza przemoc skierowaną przeciwko kobiecie ponieważ jest kobietą lub która dotyka kobiety w nieproporcjonalnie większym stopniu;
5. „ofiara” oznacza każdą osobę fizyczną, której dotyczą zachowania wymienione w punkcie a i b;
6. „kobiety” oznacza również dziewczęta poniżej osiemnastego roku życia.

*Zbigniew Ziobro, minister sprawiedliwości RP, złożył wniosek o wyłączenie Polski spod obowiązywania Konwencji Stambulskiej uznając, że jej zapisy mają charakter ideologiczny, których nie akceptuje i uważa za szkodliwe.

W gorących słowach pragniemy podziękować władzom i wykładowczyniom Portugalskiej Platformy na Rzecz Praw Kobiet za trud organizacji naszej wizyty i wynikające z niej korzyści w nabyciu nowych kompetencji i wiedzy o prawach kobiet w Portugalii.  Spotkania i wykłady umożliwiły nam poznanie metod  pracy pięciu organizacji będących członkami Portugalskiej Platformy na Rzecz Praw Kobiet, a były to:  Platforma, komisje CIG i CITE, The Soroptimist International i  Foundation Caring For The Future.

 

Job shadowing realizowany był  w ramach Projektu PO WER „Język angielski szansą na rozwój organizacji kobiecej”, współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego.